Khi nói đến tài liệu Pháp lý chúng ta thường nghĩ tới các hợp đồng hoặc các bộ luật. Trên thực tế đó chỉ là hai trong số hàng ngàn loại tài liệu pháp lý hiện có. Với tính chất quan trọng của nó, các tài liệu pháp lý không phải cần dịch chỉ nhằm mục đích tham khảo, mà còn có thể được dịch để ra quyết định. Với đặc điểm như vậy thì vai trò của con người trong bản dịch pháp lý như thế nào? Cùng tôi tìm hiểu qua bài viết này.
Vai trò của con người trong hoạt động dịch thuật pháp lý
Bạn đang cần dịch một loạt các bộ hợp đồng xây dựng của công ty của bạn để chuẩn bị ký kết với đối tác nước ngoài? Nó có thể gồm các điều khoản chung và điều khoản riêng mà mỗi thứ sẽ điều chỉnh một phạm vi nhất định. Các hồ sơ thiết kế, kỹ thuật cũng có thể được đính kèm không thể tách rời trong đó. Khi đó, bạn sẽ cần một đội ngũ mạnh mẽ bao gồm các dịch thuật viên chuyên nghiệp, các luật sư tư vấn và cả các kỹ sư có năng lực để giúp bạn dịch thuật.
Chúng ta đang có 3 đối tượng khác nhau tham gia vào quá trình dịch bộ hợp đồng xây dựng nêu trên. Đó là dịch thuật viên, luật sư và kỹ sư. Vậy chúng ta hãy xem xem vai trò của họ là gì trong bản dịch này.
Vai trò của dịch thuật viên trong hoạt động dịch tài liệu pháp lý là gì?
Chắc chắn một tài liệu pháp lý bất kỳ sẽ bao gồm nhiều hình thái khác nhau. Một dịch thuật viên sẽ thực hiện công việc đơn thuần của họ là chuyển ngữ bước đầu sang các ngôn ngữ mục tiêu cho bộ hợp đồng đó. Các dịch thuật viên sẽ tiến hành dịch theo qui trình TEP để có được bản dịch ban đầu. Kết quả có thể sẽ gồm:
- Bộ hợp đồng được trình bày đầy đủ bằng ngôn ngữ đích.
- Bảng thuật ngữ các từ chuyên ngành thuộc lĩnh vực xây dựng hoặc tương đương để các kỹ sư xem xét tư vấn.
- Các ghi chú pháp lý cần xem xét thêm bởi luật sư kinh nghiệm.
Một câu hỏi tại sao lại các dich thuật viên phải cần đến tư vấn luật sư và kỹ sư? Thực tế là họ chỉ được đào tạo chuyên sâu về mặt ngôn ngữ. Kiến thức chuyên môn của họ sẽ bị hạn chế và sẽ dựa vào kinh nghiệm tra cứu.
Vai trò của luật sư trong hoạt động dịch tài liệu pháp lý là gì?
Trong bộ hợp đồng nêu trên, sẽ có nhiều điều khoản phức tạp mà các dịch thuật viên không hiểu đúng hoặc hiểu đầy đủ. Những nội dung đó vì thế có thể bị dịch sai hoặc dịch chưa đúng với ý nghĩa của bản gốc.
Một ví dụ:
- Câu gốc tiếng Anh là:
- Bản dịch của đa số dịch thuật viên là:
- Bản sửa đổi của luật sư là:
Qua ví dụ trên, vai trò của luật sư là hết sức quan trọng, họ sẽ là những người đảm bảo tính pháp lý của bản dịch. Hơn nữa, các tài liệu pháp lý sẽ cần được diễn đạt với văn phong đặc trưng, đôi khi có phần khô cứng. Các luật sư cũng sẽ giúp bản dịch đảm bảo được văn phong pháp lý cũng như cách diễn đạt ngôn ngữ chuẩn xác. Tiêu chí mà các dịch thuật viên thông thường khó có thể đáp ứng.
Vai trò của kỹ sư trong hoạt động dịch tài liệu pháp lý là gì?
Tính chất kỹ thuật trong một tài liệu là một phạm vi khác của dịch thuật. Trong khi các luật sư có chuyên môn về luật, về văn phong pháp lý, các dịch thuật viên có chuyên môn về ngôn ngữ thì các kỹ sư có vai trò trong vấn đề kỹ thuật của bản dịch. Kiến thức chuyên môn là thứ mà các luật sư và các dịch thuật viên không có được hiểu biết đầy đủ.
Vấn đề kỹ thuật của một bản dịch pháp lý có thể bao gồm nhưng không giới hạn bởi:
- Chuyên ngành y tế – dược: cần đến các kỹ thuật viên y tế hoặc các bác sĩ chuyên khoa hoặc các dược sĩ.
- Chuyên ngành xây dựng, cơ khí: Cần các kỹ sư xây dựng, kỹ sư cơ khí phù hợp.
- Chuyên ngành tin học, điện tử: Cần các kỹ sư công nghệ thông tin và kỹ sư điện, điện tử viễn thông.
- Năng lượng điện: Cần đến các kỹ sư điện có kinh nghiệm
- Chuyên ngành mỏ, địa chất: Cần đến các kỹ sư chuyên ngành khai thác mỏ hoặc địa chất.