Tiến bộ khoa học công nghệ đã tác động lên nhiều mặt của đời sống, trong đó có cả ngành dịch. Một biên dịch viên giờ đây không chỉ ngồi dịch thuần túy theo cách truyền thống mà có thể tận dụng rất nhiều ứng dụng giúp nâng cao chất lượng mà vẫn đảm bảo được tiến độ. Điển hình trong số đó là các CAT tool – công cụ hỗ trợ dịch trên máy tính, được giới thiệu lần đầu vào giữa thập niên 80. Vấn đề khó khăn giờ đây không phải là không có phần mềm hỗ trợ, mà là làm sao để lựa chọn được những công cụ tốt nhất cho từng mục đích công việc cụ thể. Với nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn từ các chuyên gia ngôn ngữ hàng đầu, AM Việt Nam đã đúc kết ra một danh sách gồm 6 công cụ có thể hỗ trợ đắc lực cho các biên dịch viên.
1. Mềm hóa tài liệu – Abbyy Finereader
Sẽ ra sao nếu khách hàng gửi cho bạn 100 trang tài liệu pdf?
Bạn thử copy chữ nhưng không được?
Có nên ngồi typing lại toàn bộ rồi mới dịch không?
Abbyy Finereader sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề “chữ dạng ảnh” nêu trên. Đây là một phần mềm của hãng ABBYY Production LLC (Nga), sử dụng công nghệ OCR – giúp chuyển đổi dạng ảnh thành dạng chữ.
Bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian cho công việc mềm hóa tài liệu. Chỉ cần add file (ảnh hoặc pdf), ấn nút Read và nhận kết quả. Phần mềm này có thể giữ lại các format (định dạng) cơ bản, nhưng để đẹp như bản gốc, bạn sẽ cần format thêm.
Nếu tra cứu trên mạng, bạn sẽ thấy có rất nhiều công cụ OCR tương tự. Vậy vì sao chúng tôi giới thiệu Abbyy Finereader? Rất đơn giản, phần mềm này hỗ trợ Tiếng Việt!
Tuy nhiên, điểm yếu duy nhất của phần mềm này, cũng như mọi công cụ OCR khác, là không thể đọc được chữ viết tay và khó khăn khi nhận dạng chữ bị chụp chéo dòng hoặc có nội dung khác đè lên.
Tải về tại đây.
2. Dịch và đóng gói dự án – Trados
Nhắc đến Trados trong dịch thuật giống như nhắc đến Microsoft Office trong bộ phần mềm văn phòng.
Trados là nền tảng dịch offline chuyên nghiệp, hiện hỗ trợ cả tính năng dịch online trong phiên bản 2021 do công ty SDL Plc (Vương quốc Anh) phát triển.
BẠN CÓ BIẾT: Vào năm 2020, SDL đã được sáp nhập vào RWS, một công ty lớn khác về Giải pháp Ngôn ngữ tại Anh.
Một số tính năng nổi bật của Trados có thể kể đến:
- Giữ nguyên định dạng tài liệu
- Hiển thị song song Source-Target trong cùng một cửa sổ dịch
- Cập nhật nội dung song ngữ vào Bộ nhớ dịch (TM) (tiện việc tra cứu)
- Xuất file dưới dạng Bilingual Review (song song hai cột) giúp hiệu đính dễ dàng
- Phân phối các câu dịch có sẵn trong TM vào file mới
- Gợi ý điền từ tự động theo bộ nhớ dịch và từ điển tự tạo
- Trích xuất báo cáo chi tiết về tổng khối lượng, số từ trùng lặp và số từ mới
- Đóng gói dự án vào package (quản lý tài liệu cần dịch, tài nguyên có sẵn và dễ dàng bàn giao)
- Hỗ trợ nhiều định dạng tài liệu, từ định dạng office cơ bản như word, excel, powerpoint cho đến định dạng file thiết kế hay file lập trình
- Tạo dữ liệu máy dịch dễ dàng khi kết hợp với Google Translate
- Trực tiếp theo dõi thay đổi (TrackChange) khi hiệu đính trên file
- Cập nhật file source khi có gửi phiên bản khác
- Tạo ghi chú (comment) chi tiết cho từng từ (mà không phải là từng câu)
Nếu sử dụng phiên bản bản quyền, người dùng còn được tiếp cận với một kho miễn phí các công cụ hỗ trợ liên quan, được phát triển riêng và chỉ có ở Trados. Ngoài ra, Trados cũng có một cộng đồng người dùng lớn và tích cực, sẵn sàng thảo luận và giải đáp mọi thắc mắc và vấn đề liên quan, cũng như chia sẻ kinh nghiệm phong phú khi xử lý tài liệu.
Nhược điểm của Trados là đây không phải một phần mềm nhẹ, máy tính cấu hình yếu có thể gặp tình trạng lag thường xuyên trong khi dùng hoặc thậm chí không thể cài được. Ngoài ra, do có nhiều tính năng, người dùng mới cần phải mất một thời gian nhất định để có thể làm quen và thành thạo các thao tác cơ bản.
Tải về tại đây.
3. Kiểm soát Chất lượng – Xbench
Dịch là một công việc chất xám, có bàn tay của con người, vì vậy cũng tiềm ẩn nhiều sai lỗi. Đó là lý do vì sao một bản dịch luôn cần được hiệu đính bởi một người khác.
Tuy nhiên, người hiệu đính cũng vẫn là người và cũng có thể sai. Lúc này, một công cụ kiểm soát chất lượng bằng máy như Xbench sẽ rất hữu ích.
Xbench là một phần mềm của ApSIC, S.L. (Tây Ban Nha), cho phép bạn kiểm tra bản dịch của mình theo những tùy chỉnh thiết lập riêng một cách nhanh chóng.
Phần mềm sẽ giúp bạn phát hiện ra các lỗi cơ bản như lặp từ, dịch không thống nhất, áp dụng sai thuật ngữ có sẵn, sai chính tả, dấu câu, sai số, … Đây là những lỗi không đáng có và có thể khiến bạn tiêu tốn nhiều thời gian nếu phải đọc soát thủ công.
Xbench được thiết kế để phối hợp hoàn hảo với các CAT tool. Các file định dạng song ngữ như xliff có thể được đọc trực tiếp, thậm chí là cả file TM. Toàn bộ kết quả kiểm tra có thể được xuất thành một file báo cáo giúp bạn dễ dạng lưu lại cũng như theo dõi để chỉnh sửa tương ứng trong chính công cụ dịch của mình.
Tải về tại đây.
4. Chỉnh sửa TM – Heartsome TMX Editor
TM (Bộ nhớ dịch) là khái niệm xuất hiện cùng với CAT Tool.
TM cho phép bạn lưu lại kết quả dịch để tạo thành một cơ sở dữ liệu và dễ dàng truy xuất lại trong tương lai. TM cũng giúp đảm bảo cách dịch thống nhất nếu một dự án có sự tham gia của nhiều người. Đồng thời, giúp tiết kiệm công sức khi không ai phải dịch lại một câu mà người khác đã từng dịch.
Tuy nhiên, dung lượng file TM sẽ tăng lên theo thời gian và ảnh hưởng đến tốc độ truy xuất. Giống như khi bạn chỉnh sửa một file Word, lúc đầu chỉ có 1 trang thì thật mượt mà, nhưng khi lên đến 100 trang thì bắt đầu lag, thậm chí đơ máy.
HSTMXEditor sẽ giúp bạn giải quyết tình trạng này thông qua 2 cơ chế:
- Lọc trùng lặp.
- Xóa META DATA (gồm tất cả thông tin lưu kèm bản dịch như người dịch, thời gian dịch, …)
Ngoài ra, khi mở trong KSTMXEditor, bạn có thể sửa lại nội dung trong TM giống như sửa một file word hay excel!
Tải về tại đây.
5. Ghép nội dung song ngữ – LF Aligner
“Khắc nhập…Khắc nhập….bản gốc và bản dịch!”
Giả sử, khách gửi cho bạn 1 file báo cáo để dịch và cẩn thận gửi kèm các file tham khảo, bao gồm bản gốc và bản dịch của một báo cáo tương tự trước đó.
Bạn sẽ có hai lựa chọn để sử dụng các file tham khảo này. Một, Ctr+F trong bản gốc rồi tìm câu dịch tương ứng. Đơn giản, nhưng sẽ mất nhiều thời gian chỉ cho việc tra cứu. Hai, sử dụng phần mềm giúp nhanh chóng đưa bản gốc và bản dịch về dạng TM.
LF Aligner là phần mềm hỗ trợ tạo TM từ 2 file. Trong đó:
- Đầu vào: bản gốc và bản dịch (lưu ý phải là file word và format giống nhau)
- Đầu ra: file excel song ngữ hai cột
Khi được đưa vào LF Aligner, nội dung bản gốc và bản dịch sẽ được tách thành các câu (giống như các segment trong Trados) và ghép tương ứng với nhau. Nếu đảm bảo format 2 file giống nhau, kết quả ghép sẽ khá chính xác. Bạn chỉ phải chỉnh lại một số ô thừa.
Sau khi có file excel, tất cả những gì bạn cần làm tiếp theo là lưu lại dưới dạng unicode text (.txt) và đưa vào Trados để tạo TM.
(***Tham khảo cách làm chi tiết tại đây)
Tải về tại đây.
6. Chỉnh sửa PDF – Foxit PhantomPDF
Làm việc với file PDF không phải lúc nào cũng dễ chịu.
…nhưng PDF lại giúp lưu giữ định dạng một cách tốt nhất.
Một file Catalogue, Sách hướng dẫn, Tờ rơi, Minh họa sản phẩm… thường được lưu thành file PDF để đảm bảo các yếu tố thiết kế.
Bạn sẽ không thể chỉ dịch nội dung sang một file word để trả lại khách hàng, trừ khi khách yêu cầu riêng như vậy. Lúc này, bạn sẽ phải làm việc trực tiếp trên file pdf.
Phần mềm Foxit PhantomPDF cho phép bạn chèn nội dung dịch vào file pdf. Nội dung chèn có thể được format về màu chữ, màu nền để hài hòa với format gốc. Quan trọng là, nội dung đã chèn hoàn toàn có thể sửa lại được nếu muốn.
Một ưu điểm nữa là phần mềm của Foxit rất nhẹ, bạn gần như không phải trải nghiệm tình trạng lag khi xử lý file. Phiên bản này của Foxit cũng hỗ trợ chuyển đổi pdf thành file word nếu đó là nội dung có thể copy được (ứng dụng OCR). Ngoài ra, bạn có thể xoay chiều nhiều trang cùng một lúc (để không phải ngoẹo đầu khi đọc!), giảm kích thước file, hay tách các trang nhất định sang một file mới.
Tải về tại đây.
Tổng kết
Như bạn đã thấy, công việc dịch không hề đơn giản chỉ là dịch thuần túy. Dịch thuật chuyên nghiệp còn bao gồm rất nhiều bước khác như chuẩn bị tài liệu dịch, thiết lập dự án, quản lý và tra cứu thuật ngữ, hiệu đính, quản lý chất lượng, đóng gói dự án, cải tiến… Chỉ như vậy mới có thể cho ra những bản dịch chất lượng, đáp ứng yêu cầu khắt khe của khách hàng. Trong khi đó, áp lực về thời gian là thường trực. Chỉ khi tận dụng hiệu quả được công nghệ mới giúp chúng ta giải quyết được bài toán TIẾN ĐỘ-CHẤT LƯỢNG. Hi vọng bài viết này đã giúp bạn tìm được các công cụ hữu ích trong dịch thuật.
ĐĂNG KÝ với AM Việt Nam để được nhận những thông tin cập nhật mới nhất trong lĩnh vực Ngôn ngữ – Nội dung.