Trong mọi lĩnh vực thì công cụ được tạo ra để giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc. Trong dịch thuật cũng vậy, thay vì cách dịch trực tiếp trước đây bây giờ các dịch thuật viên có nhiều công cụ hữu hiệu hỗ trợ họ – CAT Tool. Hiên nay có nhiều bộ công cụ hỗ trợ dịch thuật được phát triển. 6 công cụ sau đây được chúng tôi lựa chọn ứng dụng vào từng bước cụ thể trong quy trình dịch thuật hiện đại vì sự phù hợp của chúng.
Trước tiên, CAT Tools là gì?
CAT Tools (Computer-assisted translation) được hiểu đơn giản là các công cụ hỗ trợ dịch thuật trên máy tính. Mỗi công cụ này có thể hỗ trợ một hoặc nhiều hoạt động trong quy trình dịch thuật hiện đại như mềm hóa, kiểm soát chất lượng hoặc dịch thuật.
Vậy chúng là các phần mềm máy tính chuyên dụng sử dụng trong ngành công nghiệp dịch thuật hiện đại.
6 công cụ được lựa chọn để nâng cao chất lượng và hiệu quả dịch thuật
Không chỉ trong dịch thuật mà các nhà quản lý trong mọi ngành sản xuất đều quan tâm đến việc cải tiến chất lượng và hiệu quả. Thay vì một dịch thuật viên mỗi ngày dịch được 2000 từ với chất lượng trung bình thì nay họ có thể dịch được từ 3000-4000 từ với chất lượng khá với quy trình dịch thuật bằng con người (human translation process).
Sự cải thiện này giúp nâng cao uy tín ngành dịch thuật cũng như mang lại những giá trị lớn hơn cho người dịch. Tại sao lại có sự cải thiện đáng kể như vậy, câu trả lời mạnh mẽ nhất đó là quy trình và công nghệ.
#1. Công cụ mềm hóa tài liệu dạng OCR – Abbyy finereader
Tài liệu có thể chỉnh sửa là yêu cầu đầu vào của quy trình dịch thuật hiện đại. Khi đó các công cụ hỗ trợ có thể phân tích và hiểu được nội dung cũng như tìm kiếm.
ABBYY finereader cho phép chuyển đổi hiệu quả các nội dung tiếng Việt từ các định dạng OCR, JPG, PDF, … thành văn bản có thể đọc được một cách nhanh chóng và chính xác.
ABBYY finereader có giao điện thân thiện và dễ sử dụng. Đơn giản chỉ cần chọn tài liệu cần chuyển đổi, chọn ngôn ngữ và và ấn nút Read, phần mềm này sẽ cho bạn một file word đẹp đẽ. Điểm yếu duy nhất của phần mềm này, cũng như mọi công cụ OCR khác, là không thể đọc được chữ viết tay và khó khăn khi nhận dạng chữ quá mờ, chụp chéo dòng, hoặc có nội dung khác đè lên.
Xem đầy đủ tính năng của ABBYY finereader tại đây.
Abbyy Finereader của ABBYY Production LLC (Nga).
#2. Phần mềm dịch thuật toàn diện – Trados Studio
Trados studio là phần mềm dịch offline chuyên nghiệp trên máy tính SDL Plc (nay là RWS) có trụ sở tại Vương Quốc Anh phát triển. Trados studio có thể coi là một bộ công cụ đầy đủ cho qui trình TEP chuyên nghiệp. Dưới đây là một số tính năng nổi bật và thường dùng của Trados Studio:
- Phân tích chi tiết nội dung của dự án dịch thuật
- Dịch và giữ nguyên định dạng tài liệu
- Hiển thị song song file nguồn-file đích ngay trong cửa sổ dịch
- Cập nhật nội dung song ngữ vào Bộ nhớ dịch (TM)
- Xuất file dưới dạng Bilingual Review (song song hai cột) giúp việc hiệu đính dễ dàng
- Tự động dịch các câu dịch có sẵn trong bộ nhớ TM
- Gợi ý từ điển tự động theo bộ nhớ dịch và termbase
- Hỗ trợ thay thế (Replace) theo phương thức Regex (tương tự trên Words)
- Đóng gói dự án vào package, giúp quản lý tài liệu cần dịch, tài nguyên sẵn có và dễ dàng bàn giao
- Hỗ trợ nhiều định dạng tài liệu, từ định dạng office cơ bản như word, excel, powerpoint cho đến định dạng file thiết kế hay file lập trình
- Tạo dữ liệu liên kết với Google Translate
- Trực tiếp theo dõi thay đổi (TrackChange) khi hiệu đính trên file
- Cập nhật file source khi khách gửi phiên bản khác
- Tạo ghi chú (comment) chi tiết cho từng từ (mà không phải là từng câu)
- Tùy biến quy tắc ngắt câu (ngắt theo câu hoặc ngắt theo đoạn)
- Tạo bộ lọc nâng cao
Ngoài ra, nếu sử dụng phiên bản bản quyền, người dùng còn được tiếp cận với một kho miễn phí các công cụ hỗ trợ liên quan, được phát triển riêng và chỉ có ở Trados. Một điểm cộng nữa là Trados có một cộng đồng người dùng lớn và tích cực, sẵn sàng có câu trả lời cho bạn trong mọi thắc mắc và vấn đề liên quan cũng như kinh nghiệm phong phú khi xử lý tài liệu. Nhược điểm của Trados là đây không phải một phần mềm nhẹ, máy tính cấu hình yếu có thể gặp tình trạng lag thường xuyên trong khi dùng hoặc thậm chí không thể cài được. Ngoài ra, đồng nghĩa với việc có nhiều tính năng thì người dùng mới cần phải mất một thời gian nhất định để có thể làm quen và thành thạo các thao tác cơ bản.
Xem thêm về Trados Studio tại đây.
3. Công cụ kiểm soát Chất lượng – Xbench
Xbench là một phần mềm Kiểm soát Chất lượng (QA) của ApSIC, S.L. (Tây Ban Nha) cho phép bạn kiểm tra bản dịch của mình theo những tùy chỉnh thiết lập riêng một cách nhanh chóng.
Các lỗi cơ bản như lặp từ, dịch không thống nhất, áp dụng sai thuật ngữ có sẵn, sai chính tả, dấu câu, sai số, … được kiểm soát hiệu quả. Đây là những lỗi ngớ ngẩn hoặc không đáng có nhưng có thể sẽ tiêu tốn rất nhiều thời gian nếu bạn phải đọc soát thủ công, và rất dễ bị sót.
Xbench được thiết kế để phối hợp hoàn hảo với các CAT tool khác như Trados, MemoQ, … khi công cụ này có thể phân tích và đánh giá các định dạng xliff và thậm chí là cả file TM. Toàn bộ kết quả kiểm tra có thể được xuất thành một file báo cáo giúp bạn dễ dạng lưu lại cũng như theo dõi để chỉnh sửa tương ứng trong chính công cụ dịch của mình.
Tải bản dùng thử Xbench 3.0 tại đây.
4. Chỉnh sửa TM – Heartsome TMX Editor
Bộ nhớ dịch TM là một sáng kiến nền tảng cho các công cụ hỗ trợ dịch, giúp biên dịch viên lưu lại nội dung đã dịch và sau đó dễ dàng tra cứu trở lại. TM cũng giúp đảm bảo cách dịch thống nhất nếu một dự án có sự tham gia của nhiều người, và cũng để tiết kiệm công sức khi không ai phải dịch lại một câu mà người khác đã từng dịch. Tuy nhiên, TM sẽ đầy lên theo thời gian và trở thành những file nặng gây khó khăn trong việc truy suất và sử dụng.
Việc tra cứu 1 từ trong một TM chỉ khoảng 1MB sẽ cho kết quả gần như ngay lập tức, nhưng có thể sẽ lên đến vài phút nếu dung lượng là 100MB. Bạn có thể chọn cách chia nhỏ TM ngay từ đầu và chấp nhận quản lý một đống các TM lặt nhặt khác nhau. Hoặc giữ nguyên một tập hợp TM duy nhất và giảm dung lượng thông qua công cụ chỉnh sửa TM – HSTMXEditor, một phần mềm hoàn toàn miễn phí của Heartsome Technologies Ltd.
Chỉ cần xuất TM thành định dạng TMX, bạn có thể mở nó ra trong HSTMXEditor và loại bỏ metadata (dữ liệu dịch đi kèm như tên người dịch, thời gian lưu,…) – vốn chiếm phần lớn dung lượng trong TM, hoặc hiệu đính lại các câu dịch có sẵn để tạo thành một TM tra cứu chuẩn chỉnh. Ngoài ra, bạn có thể nhập nội dung hai cột từ một file word hoặc excel vào để tạo TM nhanh.
Tìm và tải miễn phí HSTMXEditor tại đây.
Xem thêm: Dịch thuật: Các tiêu chí trong phân tích dịch thuật
Kết luận
Trong một dự án, nếu không có người hỗ trợ, người dịch cần phải xử lý nhiều tác vụ khác nhau, từ chuẩn bị tài liệu dịch sang định dạng mong muốn, thiết lập dự án, quản lý và tra cứu thuật ngữ, dịch cho đến hiệu đính, quản lý chất lượng và đóng gói dự án. Đó chỉ là những bước cơ bản nhất để có thể cho ra một sản phẩm dịch chất lượng, đáp ứng những yêu cầu khắt khe của khách hàng. Cùng với đó là áp lực thường trực về mặt thời gian. Thông thường, không có quá nhiều thời gian để xử lý tài liệu dịch. “Có đủ thời gian” là một điều hạnh phúc đối với người dịch. Để đáp ứng được những điều đó, ngoài kiến thức và kỹ năng, các biên dịch viên không thể bù đắp bằng cách nào khác ngoài việc tận dụng công nghệ.
Kể từ khi có sự xuất hiện của CAT tool – công cụ hỗ trợ dịch trên máy tính đầu tiên vào giữa thập niên 80, cho đến nay, đã có rất nhiều công cụ dịch thuật khác nhau để biên dịch viên lựa chọn. Vấn đề khó khăn không phải là không có phần mềm, mà là làm sao để lựa chọn được những công cụ tốt nhất cho từng mục đích công việc cụ thể. Với nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn từ các chuyên gia ngôn ngữ hàng đầu, AMVN đã đúc kết ra một danh sách chất lượng gồm 6 công cụ sau cho các biên dịch viên.
LATEST NEWS
Tỷ lệ chuyển đổi: Thước đo thành công của website bán hàng
Sự khác biệt giữa phụ đề và chú thích
Tại sao chiến lược bản địa hóa đúng hướng quan trọng?
Phiên dịch đồng thời tại Việt Nam
Những yêu cầu dành cho dịch thuật viên khi tham gia dịch tài liệu kỹ thuật